Çoğu bilim insanı bir yıldızın asla gezegen olamayacağını söylüyor ancak bu yıldız nesneleri arasındaki sınırlar bazen bulanık olabiliyor.
Yıldızlar gece gökyüzünde, milyonlarca ışıkyılı uzaklıkta bile parlıyor çünkü inanılmaz derecede sıcaklar . Gezegenler çok daha soğuktur. İkisinin arasında kahverengi cüceler astronomik bir muammadır: Gezegenlerden daha büyük ama yıldızlardan daha küçük oldukları için her iki kategoriye de tam olarak uymazlar.
Bazen gökbilimciler bu nesnelere "başarısız yıldızlar" adını verirler. Ama bir yıldız olarak başarısız olursanız, bir gezegen olarak başarılı olabilir misiniz ? Başka bir deyişle bir yıldız ya da kahverengi cüce gezegen haline gelebilir mi? Bu ilginç bir fikir ama birçok gökbilimci için cevap hayır. Avustralya'daki Sidney Üniversitesi'nde astronomi alanında doktora adayı olan Kovi Rose , "Yıldızlar ve gezegenler, oluşma biçimlerine bakıldığında iki farklı şeydir" dedi .
Yıldızlar ve muhtemelen kahverengi cüceler, gaz bulutlarının yerçekimi nedeniyle bir araya gelmesiyle oluşur . Rose, büyük kütleleri sayesinde yıldızların nükleer füzyonu sürdürdüğünü ve hidrojeni daha ağır elementlere dönüştürdüğünü söyledi: önce helyum, sonra karbon, sonra demir. Uluslararası Astronomi Birliği'ne göre, kahverengi cüceler sıradan hidrojeni kaynaştıracak kadar büyük değiller, ancak döteryum olarak bilinen daha ağır bir versiyonunu kısaca kaynaştırabilirler .
Gezegenler gibi kahverengi cüceler de yaşlandıkça soğurlar . Ancak Rose, birçok yıldızın öldüğünde patlayarak "evrene bir sürü başka malzeme yaydığını" söyledi. Artık gazdan yeni yıldızlar oluşur. Bunu yaparken, daha ağır elementler diskler halinde etraflarında döner. Rose, "Bu arta kalan malzeme kayalık çakıl taşları ve gezegenimsi yapılar ve en sonunda da gezegenler oluşturacak" dedi.
Yıldızlar ve kahverengi cüceler gazlardan, gezegenler ise daha ağır elementlerden oluşur. O halde tanımı gereği bir yıldız asla bir gezegene dönüşemez.
Yine de tanımlar gelişiyor. Tarihin büyük bölümünde yıldızlar ve gezegenler gökyüzündeki hareket kalıplarıyla tanımlanıyordu. Sonunda insanlar gezegenlerin yıldızların etrafında döndüğünü öğrendi. Artık gökbilimciler yıldızların (ve kahverengi cücelerin) birbirlerinin etrafında dönebileceğini ve bazı gezegenlerin hiçbir şeyin etrafında döndüğünü biliyor .
Henüz 1960'larda hipotez olarak ortaya atılan ve 1990'larda gözlemlenen kahverengi cüceler, geleneksel tanımları daha da karmaşık hale getiriyor. Arizona Eyalet Üniversitesi'nden astrofizik profesörü Evgenya Shkolnik , "Bunlar ne başarısız yıldızlar ne de güçlendirilmiş gezegenler; aksine kendilerine özgü şeyler" dedi .
Rose kabul etti. Ancak üçüncü bir kategori bile bu gök cisimlerinin nüanslarını tam olarak yakalayamıyor. Rose, "Bir şeyleri ne kadar iyi anlarsak, şeylerin bir spektrumda var olduğunu da o kadar iyi anlarız" dedi.
Çoğunlukla yıldızlar, kahverengi cüceler ve gezegenler büyüklüklerine göre tanımlanır: Rose, yıldızların Jüpiter'in en az 80 katı büyüklüğünde olduğunu (hidrojen füzyonu için gereken yaklaşık kütle), kahverengi cücelerin ise Jüpiter'in 12 ila 80 katı büyüklüğünde olduğunu söyledi ( döteryum füzyonu için gereken yaklaşık kütle).
Ancak birçok gök cismi bu kategorileri karmaşık hale getiriyor. Gaz devi Jüpiter gibi bazı gezegenler, kayalık çekirdeklerinin üzerinde yerçekimsel olarak gaz biriktirecek kadar büyüyebilir ve bu gazlı gezegenlerin bazıları döteryumu kaynaştıracak kadar büyüktür. Bu arada kahverengi cüceler zamanla döteryumu birleştirme yeteneğini kaybediyor. Yelpazenin diğer ucunda Rose yakın zamanda, daha çok yıldızlarla ilişkilendirilen bir özellik olan , radyo dalgaları yaydığı bilinen en havalı kahverengi cüceyi tespit etti.
Bu örtüşmeler nedeniyle pek çok gökbilimci bu cisimleri kütlelerine göre değil kökenlerine göre tanımlamayı tercih ediyor.
Bu gök cisimleri nasıl oluştuklarına göre tanımlandığı sürece, kahverengi cüceler asla gezegen olamayacaklar.
Rose, "Bence bazı açılardan Plüton'un gezegen statüsüne ilişkin tartışmalarla bir karşılaştırma yapılabilir" dedi. Plüton, 2006 yılında Uluslararası Astronomi Birliği'nin tanımlarını değiştirmesi nedeniyle "cüce gezegen" statüsüne "indirildi" ; gelecekte bazı kahverengi cüceler de benzer şekilde gezegen olarak yeniden sınıflandırılabilir.
Ve bir yıldız hiçbir zaman tek bir gezegen olamayacak olsa da birçok yıldızın parçası haline gelebilir; insanların "hepimiz yıldız tozundan yapıldık" demesiyle aynı nedenden dolayı. Shkolnik, bir yıldız patladığında "bu yıldız eninde sonunda gelecek nesil gezegenlere ve diğer her şeye dönüştürülecek" dedi. "Bence çok hoş."
0 Yorumlar